Cmentarze łemkowskie

Łemkami nazwali ich Rusini i Ukraińcy. Sami siebie nazywali Rusnakami. Czuli się narodem rusińskim, ale mieli własną, odrębną kulturę i tradycje. Dziś pozostały po nich tylko stare, opuszczone cerkwie i cmentarze. 

Łemkowie są uznawaną w Polsce jedną z grup etnicznych. Ich historia powiązana jest z Beskidem Niskim. Do czasu zakończenia II wojny, Łemkowie licznie zamieszkiwali Karpaty Wschodnie. W konsekwencji "Akcji Wisła" Łemkowie zostali rozproszeni po Polsce. Do dziś w okolicach Dukli, Krynicy czy Gorlic można zobaczyć wiele śladów dawnych mieszkańców. Najwięcej śladów po Łemkach da się zauważyć na starych cmentarzach. 

Skąd pochodzą Łemkowie?

Teorii na temat pochodzenia Łemków jest wiele. Najbardziej prawdopodobna jest koncepcja, iż Łemkowie wraz z Wołosami znaleźli się na terenach dzisiejszej Polski w wyniku migracji ludów rumuńskich w XII w. Napływająca ludność bałkańska mieszała się z mieszkającymi w Karpatach Wschodnich Rusinami, z którymi utożsamiała się ze względu na zbieżności wyznaniowe. Szczyt rozwoju kultury łemkowskiej na ziemiach polskich datuje się na na wiek XVI. Utarła się wówczas kultura, tożsamość i architektura łemkowska. 

Dlaczego cmentarze łemkowskie są tak ważne dla tej grupy etnicznej?

Dla Łemków rozproszonych po całej Polsce i Ukrainie, którzy w ramach "Akcji Wisła" stracili dorobek swojego życia, domy i wspólnotę cmentarze, obok cerkwi, pozostały jedyną pamiątką i spuścizną po tych ludziach. Opuszczone wsie w okolicach Jaślisk, Dukli czy Gorlic nigdy nie zostały zamieszkane i nigdy nie ożyły na nowo. Do dziś można spotkać w Beskidzie i Bieszczadach pozostałości po dawnych mieszkańcach w postaci opuszczonych cerkwi, takiej jak w Króliku Wołoskim czy cmentarzach, zlokalizowanych obok opuszczonych świątyń. 

Jakie są najważniejsze zabytki na cmentarzach łemkowskich?

 Wiele łemkowskich cmentarzy wpisanych zostało do rejestru zabytków w całości taj jak cerkwisko i cmentarz w Desznie. N cmentarzach łemkowskich znajdują się zabytkowe nagrobki o charakterystycznej, wschodniej stylistyce.